Angst is een dominante emotie. Meer zelfs, het meeste van ons gedrag wordt gestuurd door angst en onzekerheid. Het is een waarschuwingssysteem en overlevingsmechanisme. Heel handig in de tijd dat we nog rekening moesten houden met wilde dieren en andere vijanden.
In onze moderne tijd wordt angst echter meer en meer een belemmerende factor. Ons emotionele brein of limbisch systeem raakt soms overprikkeld en geeft dan angstsignalen die buiten proportie zijn ten opzichte van de werkelijke situatie.
Wanneer je voortdurend angstig wordt zonder dat er reëel gevaar dreigt, je angst krijgt voor de angst. Wanneer de angst je leven stilaan overneemt dan heb je last van een angststoornis of paniekstoornis.
Fear is only as deep as the mind allows
Angst wordt gevoed door je gedachten; verander je denken, en je verandert je angst.”
Joris Vivijs –
Ongeveer 30% van de Vlamingen krijgt in zijn leven te maken met overmatige angsten of paniekaanvallen. Meestal zijn deze tijdelijk van aard, wanneer ze langer dan 4 maanden duren spreken we van een angststoornis.
Je bent bang voor gebeurtenissen of situaties waar geen direct gevaar aanwezig is. Je krijgt het bijvoorbeeld benauwd als je tegen vreemde mensen of in groep moet spreken. Je durft niet meer met de auto rijden op autostrades of in het donker. Je bent bang dat er iets ergs gaat gebeuren met familie of vrienden.
Lees ook: Gezondheid en Wetenschap – Angststoornissen
Symptomen van een angststoornis
- nerveus, rusteloos, gejaagd
- hartkloppingen, benauwd gevoel op je borst, angst voor hartaanval
- gevoel van verstikking
- zweten, koude rillingen
- misselijkheid of buik- en darmproblemen
- hoofdpijn, duizeligheid
- beven
- het gevoel dat je zult flauwvallen
- tintelingen of verdoofd gevoel in je handen of voeten
- spierspanning in nek, onderrug, kaken
- angst dat je gek wordt of zelfs doodgaat…
Al deze symptomen zijn een gevolg van de activering van het ortho-sympatisch systeem. Onze vecht-vlucht reactie. De gevoelens zijn zo intens dat je er alles aan doet om ze niet meer te ervaren. Je krijgt als het ware angst voor de angst. Je probeert alles om situaties waarin de angst kan opkomen te vermijden. Je vraagt om bepaalde dingen voor jou op te lossen in plaats van het zelf te doen. Je zoekt voortdurend geruststelling bij anderen of je gaat jezelf letterlijk ‘verdoven’ met alcohol, kalmeerpillen of zelfs drugs.
Behandeling van angststoornissen
De Cognitieve gedragstherapie (CGT) is wetenschappelijk bewezen de beste manier om van je angststoornis verlost te worden. Bij zware en hevige angsten of paniekaanvallen is soms medicamenteuze ondersteuning nodig. Een SSRI (selectieve serotonine heropname remmer) heeft hier de voorkeur op angstmedicatie zoals benzodiazepines.
De behandeling van een angststoornis heeft 5 onderdelen:
- In kaart brengen: samen lijsten we je angstsymptomen, triggers en copingstrategieën op om zo patronen te identificeren
- Cognitieve herstructurering: Het doel van cognitieve herstructurering is om je te helpen je negatieve en angst verwekkende gedachten te identificeren, uit te dagen en te veranderen. Bijvoorbeeld, iemand die bang is om te vliegen omdat ze denken dat het vliegtuig zal neerstorten, zou worden aangemoedigd om deze gedachte te toetsen aan de feiten en te overwegen hoe waarschijnlijk dit scenario echt is.
- Exposure en extinctie: Door middel van exposure of blootstellingstherapie word je geleidelijk en op een gecontroleerde manier blootgesteld aan de gebeurtenissen of situaties die angst veroorzaken. De angst confronteren helpt om de angstreactie te verminderen en leert je zo dat je angst ongegrond is.
- Ontspanningstechnieken: Ademhalingsoefeningen, progressieve spierontspanning, mindfulness of meditatie zijn technieken die helpen om de fysieke symptomen van je angst te verminderen en bevorderen een algemeen gevoel van welzijn.
- Gedragsactivatie en probleemoplossend handelen: Dit zijn strategieën die helpen om vermijdingsgedrag te overwinnen en actief problemen aan te pakken die angst veroorzaken.
Beluister: Biologisch psycholoog Bram Vervliet over angst
Een angststoornis gaat (bijna) nooit vanzelf over. Meer nog een angststoornis heeft de neiging om zich uit te breiden als een olievlek. Je wordt van steeds meer situaties of gebeurtenissen angstig en gaat steeds meer vermijden. Zo neemt de angststoornis langzaam je leven over.
Het is daarom belangrijk om zo snel mogelijk professionele hulp in te schakelen. De behandeling van een angststoornis duurt gemiddeld een tiental sessies.
Wat weten we nu over een angststoornis.
- Na depressie de meest voorkomende psychische stoornis.
- Kan je leven helemaal overnemen.
- Is heel goed te behandelen met de cognitieve gedragstherapie.