Rouwen en omgaan met verlies

Rouwen is het omgaan met en verwerken van een betekenisvol verlies. Vaak associëren we rouwen alleen met de dood. Maar eigenlijk rouwen mensen om elk verlies dat waardevol was. Dat kan een persoon zijn, maar evengoed een huisdier of zelfs je job.

Het gevoel dat de wereld en het dagelijks leven gewoon doorgaan, kan heel pijnlijk zijn. Je zou willen roepen: “Stop even.”
Naast de emotionele pijn zoals verdriet, woede, eenzaamheid, piekeren, hulpeloosheid, kan rouw ook lichamelijke reacties teweegbrengen. Je hebt dan last van vermoeidheid, hoofdpijn, concentratieproblemen, slaapstoornissen of een verminderde eetlust.

Verlies laat je gebroken achter. Maar je mag niet vergeten dat het ook mogelijk is om iets moois te bouwen met de stukken.

Joris Vivijs –

Hoe lang duurt een rouwproces?

Het is belangrijk om te begrijpen dat het rouwproces geen vastomlijnde tijdsduur heeft. Rouwen is een diep persoonlijk en individueel proces dat sterk varieert van persoon tot persoon. Dat kan gaan van enkele maanden tot een jaar. Wanneer het langer dan een jaar aanhoudt ontstaan er meerdere problemen. We spreken dan van gecompliceerde rouw of complexe rouw

Verschillende factoren kunnen de duur van het rouwproces beïnvloeden, zoals de aard van het verlies, persoonlijke copingvaardigheden, ondersteuning vanuit het sociale netwerk, en eerdere ervaringen met verlies.

Rouw kan cyclisch zijn, waarbij gevoelens van verdriet en verlies kunnen afnemen en weer terugkomen, vaak getriggerd door verjaardagen, feestdagen of andere herinneringen.

Omdat elk rouwproces uniek is, is het belangrijk dat je de ruimte en tijd neemt om op je eigen manier en in je eigen tempo te rouwen.

De vijf fasen van rouw

Elisabeth Kübler-Ross, een Zwitserse psychiater, introduceerde het concept van de vijf fasen van rouw. Het model dient als een algemeen raamwerk om te helpen begrijpen hoe het rouwproces verloopt.

  1. Ontkenning: In deze eerste fase heerst ongeloof, je weigert de realiteit van het verlies te accepteren. Dit dient als een soort buffer om de onmiddellijke schok te absorberen.
  2. Woede: Naarmate de ontkenning begint te vervagen, kunnen gevoelens van woede en frustratie de kop opsteken. Onder de woede ligt de pijn. Je geeft (soms) jezelf of anderen de schuld voor het verlies.
  3. Onderhandelen: Je probeert te onderhandelen of te bidden voor een manier om de pijn te verminderen of het verlies terug te draaien. Er is nog hoop op herstel.
  4. Depressie: In deze fase ervaar je diep verdriet en een gevoel van verlies. De realiteit van de situatie dringt volledig door en dit kan je overweldigen. Gevoelens van verdriet, spijt, angst, schuld, onzekerheid en machteloosheid lopen door elkaar.
  5. Aanvaarding: Uiteindelijk kom je in een fase waarin je het verlies accepteert en het een plaats geeft in je leven. Het is belangrijk te beseffen dat dit geen teken is van genezing, maar eerder het erkennen van de realiteit.

Het is belangrijk om te onthouden dat deze fasen niet lineair zijn en dat niet iedereen alle fasen ervaart. Iedreen gaat op zijn eigen manier en in eigen tempo door de rouw. Ook kunnen de fasen elkaar overlappen of herhaald worden.

Wat is rouw- en verliesbegeleiding

Het aanpakken van het verlies kan in eerste instantie voelen als een onmogelijke opgave. Echter, je zult ervaren dat het met kleine, voorzichtige stapjes steeds beter gaat. Het rouwproces vraagt om tijd, maar soms is tijd op zichzelf niet voldoende om het verlies te verwerken. Wanneer je het gevoel hebt dat je het niet alleen kunt is rouwbegeleiding aangewezen.

Het duale procesmodel van rouw suggereert dat een effectieve aanpassing aan het verlies afhangt van de mogelijkheid om te schakelen tussen twee verschillende soorten van coping: verliesgericht en herstelgericht.

  1. Verliesgerichte coping houdt in dat je je op het verlies zelf richt. Zoals het verwerken van de emoties die samengaan met het verlies; verdriet, woede, schuldgevoelens en het gevoel van gemis.
  2. Herstelgerichte coping houdt in dat je je aanpast aan het leven zonder datgene wat je hebt verloren. Dit kan betekenen dat je nieuwe rollen, identiteiten en vaardigheden ontwikkelt, nieuwe activiteiten onderneemt of nieuwe relaties opbouwt.

Het unieke van het duale procesmodel is de erkenning dat je heen en weer beweegt tussen verliesgerichte en herstelgerichte activiteiten, afhankelijk van je behoeften, de context en de tijd. Het benadrukt het belang van flexibiliteit in het rouwproces, in plaats van vast te houden aan een aantal bepaalde “fasen” of “taken”.

Het duale procesmodel benadrukt dat er geen “juiste” manier is om te rouwen en dat het normaal en gezond is om tussen verschillende soorten coping te schommelen. Dit helpt om te beseffen dat het normaal is om af te wisselen tussen het ervaren van het verlies en het aanpassen aan het leven na het verlies.

Het model stelt ook dat het zowel gezond als noodzakelijk is om tijdelijk te ontsnappen aan de confrontatie met het verlies en je op andere aspecten van het leven te concentreren.

“Rouw is geen teken van zwakte. Het is de prijs die we betalen voor liefde.

Joris Vivijs –

De tijd heelt NIET alle wonden!

Prof. dr. em. Manu Keirse is klinisch psycholoog, doctor in de geneeskunde en expert in rouwverwerking. Hij schreef meer dan 30 boeken over rouw en verlies. Ik kan me helemaal vinden in zijn visie.

Zo zegt hij dat tijd NIET alle wonden heelt. Een wond moet verzorgd worden om mooi te genezen. Zo moet ook een emotionele wond de nodige aandacht en verzorging krijgen. Hij spreekt dan ook van ‘rouwarbeid’ of ‘rouwtaken’ in plaats van rouwfasen. Rouwen is met andere woorden een actief proces.

Je moet een verlies ook niet aanvaarden of verwerken. Want dat betekent dat je er op één of andere manier OK mee bent. Nee je leert er mee leven. Rouwen is de realiteit onder ogen zien, de pijn ervaren, je aanpassen en opnieuw leren genieten terwijl je de herinnering bewaart. Het einde van het rouwproces is niet vergeten, niet loslaten, maar anders ‘vasthouden.’ 

Je moet ook niet te snel professionele hulp zoeken. Dit klinkt misschien raar, maar verdriet is normaal. Het toont dat je gevoelens hebt. Doe beroep op je omgeving, vrienden, familie, kennissen. Praat erover.

Afspraak maken

Scroll naar boven