Wat is een narcist?

Een narcist is iemand die lijdt aan een Narcistische Persoonlijkheidsstoornis (NPS), een mentale conditie die wordt gekenmerkt door een opgeblazen gevoel van eigenwaarde, een intense behoefte aan bewondering, en een gebrek aan empathie voor anderen. Narcisme is vernoemd naar de mythologische figuur Narcissus, die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld.

Narcisten beschikken vaak over aanzienlijke persoonlijke charme en ze stralen zelfvertrouwen uit. Maar eigenlijk hebben ze een extreem gevoel van minderwaardigheid en onzekerheid, en veel van hun gedrag is gericht op het vermijden van deze onaangename gevoelens. Daarnaast worstelen ze met het onderhouden van stabiele relaties. Wanneer een partner meer van zijn of haar eigen verlangens en behoeften uitdrukt, worden de relaties beëindigd. Narcisten kunnen fel en woedend reageren op afwijzing en/of kritiek, een fenomeen dat bekend staat als “narcistic rage”.

Narcisme is meer dan een overmatige zelfliefde, het is een wervelwind die anderen meetrekt, een storm van zelfzucht die alles en iedereen op zijn pad verwoest.

Joris Vivijs –

Om te kunnen spreken van een narcist of een narcistische persoonlijkheidsstoornis moeten er ten minste vijf van de negen kenmerken van narcisme aanwezig zijn.

Lees ook: Narcisme

Kenmerken van een narcist volgens de DSM-5

  1. Heeft een opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid: Narcisten zien zichzelf vaak als superieur aan anderen, wat hun perceptie en interacties kleurt. Ze hebben de neiging om hun eigen prestaties te overdrijven en erkennen zelden de bijdragen van anderen.
  2. Is gepreoccupeerd met fantasieën over grenzeloos succes, grenzeloze macht, genialiteit, schoonheid, of ideale liefde: Narcisten zijn vaak geobsedeerd door hun persoonlijke ambities en idealen. Ze streven naar perfectie in alle aspecten van hun leven en hebben vaak onrealistische verwachtingen van zichzelf en anderen.
  3. Gelooft dat hij of zij “bijzonder” en uniek is: Narcisten geloven dat ze uniek zijn en alleen kunnen worden begrepen door mensen van hoge status of bijzondere kwaliteiten. Dit kan leiden tot elitair gedrag en een afwijzing van degenen die zij als minderwaardig beschouwen.
  4. Heeft excessieve behoefte aan bewondering: Een constante honger naar goedkeuring en erkenning is een kenmerk van narcisme. Narcisten zoeken voortdurend naar bevestiging van hun eigenwaarde, vaak ten koste van anderen.
  5. Heeft het gevoel bijzondere rechten te hebben: Narcisten geloven vaak dat ze speciale privileges of rechten hebben die anderen niet hebben. Ze kunnen regels negeren, eisen dat hun behoeften worden voorgetrokken en onredelijke verwachtingen hebben van anderen.
  6. Exploiteert anderen: Narcisten zijn manipulatief en gebruiken anderen om hun eigen doelen te bereiken. Dit kan variëren van emotionele manipulatie tot meer ernstige vormen van misbruik.
  7. Heeft gebrek aan empathie: Een gebrek aan empathie is een kenmerkend kenmerk van narcisme. Narcisten hebben vaak moeite met het begrijpen of erkennen van de gevoelens en behoeften van anderen, wat hun relaties kan belemmeren.
  8. Is vaak afgunstig op anderen of gelooft dat anderen afgunstig zijn op hem of haar: Narcisten kunnen vaak afgunstig zijn op het succes of de prestaties van anderen. Tegelijkertijd geloven ze vaak dat anderen hen benijden, wat hun gevoel van eigenwaarde voedt.
  9. Toont zich arrogant of hooghartig in houding of gedrag: Narcisten gedragen zich vaak arrogant of hooghartig, wat kan leiden tot conflicten en negatieve interacties met anderen. Dit gedrag komt voort uit hun gevoel van superioriteit en het gebrek aan erkenning voor de waarde van anderen.

Leven met een narcist

Narcisten denken enkel aan zichzelf, er is dus geen ruimte voor iemand anders. Als je in een relatie bent met een narcist, moet je er rekening mee houden dat je altijd op de tweede plaats komt.

Narcisten hechten veel belang aan uiterlijk vertoon, geld en status. Ze streven naar macht en zullen er alles aan doen om deze te behouden, zelfs als dit ten koste gaat van anderen. Ze richten zich vaak op mensen die minder zelfverzekerd zijn, omdat die gemakkelijker te controleren zijn. Ze willen dat anderen zich afhankelijk voelen, waardoor ze kwetsbaar en gemakkelijk te manipuleren zijn. Iemand met een laag zelfvertrouwen is de perfecte prooi voor de narcist. Hij krijgt je volledig in zijn macht door je in een steeds zwakkere positie te dringen.

Typisch voor de mannelijke narcist is dat hij vaak niet wil dat zijn partner gaat werken. Zo houden ze de ander financieel afhankelijk. Dit biedt de veiligheid dat de ander zelf niet weg kan uit de relatie en op die manier wordt hij aanzien als onmisbaar.

Narcisten zijn extreem bezitterig en jaloers. Ze beschouwen hun partner als hun bezit en behandelen hen vaak paranoïde. Hun extreme jaloezie kan zich uiten in controlerend gedrag, woede-uitbarstingen en wraakacties. Ze denken dat ze beter, slimmer, aantrekkelijker en getalenteerder zijn dan een ander.
Ze vinden dat enkel zij het beste verdienen en als hun omgeving daarmee niet akkoord gaat, kunnen ze heel verontwaardigd en zelfs agressief reageren.

De vrouwelijke narcist

In tegenstelling tot mannen die zich superieur gedragen wordt dit gedrag bij vrouwen minder geaccepteerd. Daarom zal een vrouwelijke narcist zich vaak voordoen als lief en zorgzaam om te voldoen aan de traditionele rolpatronen en het ideaalbeeld van ‘de perfecte moeder’ Ze gebruiken hun kinderen echter als verlengstuk van zichzelf en als een middel om aandacht voor hun persoon te verzekeren.

Vooral vrouwelijke narcisten manipuleren anderen door de rol van slachtoffer te spelen en zich zwak en zielig voor te doen. Ze willen geen hulp, maar genieten van de aandacht die ze krijgen, zelfs als het medelijden is, zolang ze maar in de schijnwerpers staan.

Vrouwelijke narcisten verhullen hun manipulatieve gedrag beter dan mannen en tonen hun kwaadaardige kant meestal alleen aan hun slachtoffers. De buitenwereld krijgt een perfect plaatje te zien.

Vrouwelijke narcisten komen minder vaak voor dan mannelijke narcisten. Toch is de relatie met een vrouwelijke narcist even destructief.

Narcisten zullen heel bewust iemand zijn gevoel van geluk tenietdoen. Ze zijn jaloers op anderen, niet alleen op hun bezittingen, maar ook op hun blije momenten. Narcisten willen altijd in het middelpunt van de belangstelling staan en het maakt hen niet uit of dit positieve of negatieve aandacht is. Als iemand anders te veel aandacht krijgt, zoals een jarig familielid, zal de narcist proberen de focus te verleggen door bijvoorbeeld negatieve opmerkingen te maken over het verjaardagsfeestje.

Dit weten we over iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS).

  • Overdreven gevoel van zelfbelang, gebrek aan empathie, intense behoefte aan bewondering.
  • Zal nooit zelf hulp zoeken, vindt zichzelf perfect, anderen zijn het probleem.
  • Het is de omgeving die last ondervindt van het gedrag, niet de narcist zelf.

Loskomen van een narcist

Wanneer je in je leven te maken hebt (gehad) met een narcistische ouder of partner loop je een sterk verhoogd risico op CPTSS. Een Complex posttraumatische stressstoornis (CPTSS) of complex trauma. Het is een psychische ontregeling als gevolg van langdurige traumatische ervaringen.

Met CPTSS heb je mogelijk ook een ingewikkelde band met de veroorzaker van je trauma. Als je tijdens je kindertijd mishandeld werd, kan je innerlijke kind zich toch aan je mishandelaar gehecht hebben. Deze persoon was niet altijd alleen maar bedreigend, maar misschien ook op sommige momenten liefdevol. Deze tweeledigheid kan als kind voor verwarring zorgen, en je als volwassene kwetsbaarder maken voor nieuwe mishandeling. Dit kan deels zijn omdat je een schuldgevoel hebt aangeleerd door middel van projectie of gaslighting. Aan de andere kant, kan het voortkomen uit een diepgeworteld en vaak onbewust verlangen om de persoon die je in je kindertijd mishandelde te ‘veranderen’ of tot inkeer te brengen. Dit laatste fenomeen kan leiden tot een traumaband of codependentie, wat zich kan uiten in het aangaan en in stand houden van ongezonde relaties

Afspraak maken

Scroll naar boven