Je gedachten op hol – wat is een PIEKERSTOORNIS?

Een piekerstoornis is een andere naam voor de gegeneraliseerde angststoornis (GAS).

Kort samengevat is een piekerstoornis een specifieke angststoornis waarbij je voortdurend bezorgd of angstig bent over allerlei dingen, zonder dat daar een specifieke aanleiding voor is. Je zorgen en angsten zijn niet beperkt tot één situatie of gebeurtenis, maar gaan over verschillende aspecten van je leven.

Je maakt je voortdurend zorgen over zaken zoals geld, gezondheid, werk, familie, vriendschappen of andere doodgewone activiteiten. Het is niet hetzelfde als normale bezorgdheid of dagelijkse beslommeringen. In plaats daarvan is piekeren bij een piekerstoornis intense, ongecontroleerde en onredelijke bezorgdheid over verschillende onderwerpen of situaties die vaak geen logische verklaring hebben. Je zorgen en angsten zijn overdreven en disproportioneel ten opzichte van de werkelijkheid.

Symptomen van een piekerstoornis

Bij een piekerstoornis heb je zowel mentale als fysieke klachten die je belemmeren je in je doen en laten. Hierdoor ontstaan er vaak problemen op je werk, in je relaties (partner, vrienden, familie) of in andere sociale situaties.


Fysieke symptomen:

  • spierspanning
  • vermoeidheid
  • prikkelbaarheid
  • concentratieproblemen

  • slaapstoornissen
  • maag- darmklachten
  • stress- en spanningsklachten

Als je een piekerstoornis hebt probeer je te vermijden om geconfronteerd te worden met situaties, gedachten of gevoelens die je angst en zorgen kunnen triggeren. Dit leidt tot vermijdingsgedrag en het uit de weg gaan van bepaalde activiteiten, sociale situaties of verantwoordelijkheden die jij als bedreigend ervaart.

Enkele voorbeelden van vermijdingsgedrag zijn:

  1. Situaties of activiteiten die spanning of ongemak veroorzaken: vermijden om bijvoorbeeld de telefoon op te nemen of naar feestjes te gaan omdat je bang bent om fouten te maken of te falen.
  2. Situaties die confrontatie met je zorgen kunnen veroorzaken: vermijden om je zorgen te delen met anderen, uit angst voor het oordeel of de afwijzing van anderen.
  3. Situaties die onzekerheid kunnen veroorzaken: vermijden om beslissingen te nemen of verantwoordelijkheid te nemen voor iets, uit angst om de verkeerde keuze te maken.
  4. Situaties die risico’s met zich meebrengen: vermijden om nieuwe dingen uit te proberen of risico’s te nemen, uit angst voor het onbekende en de mogelijke negatieve gevolgen.

Deze vermijdingsstrategieën dragen echter bij aan het in stand houden van de piekerstoornis. Het vermijden van bepaalde situaties en activiteiten leidt tot een vicieuze cirkel van vermijding en piekeren, waardoor het steeds moeilijker wordt om de piekerstoornis te doorbreken.

Stoppen met piekeren

Voor de behandeling van overmatig piekeren maken we gebruik van het Metacognitief Model van Adrian Wells en zijn collega’s. Het is gebaseerd op het idee dat niet de inhoud van je gedachten tot piekeren leidt, maar hoe je denkt over je gedachten. Bij een GAS (gegeneraliseerde angststoornis) heb je een bepaalde manier van denken die het piekeren versterkt.

Er zijn vijf hoofdcomponenten van de metacognitieve therapie:

  1. Herkennen van niet-helpende gedachten: Dit gaat over het identificeren van gedachten (zoals het geloof dat piekeren nuttig is, of dat je je gedachten niet kunt beheersen) die je niet helpen.
  2. Bewustwording van het denkproces: Leren wanneer je piekert en wat de triggers kunnen zijn voor jouw piekergedrag.
  3. Veranderen van deze niet-helpende gedachten: Dit omvat technieken zoals cognitieve herstructurering, waarbij je leert deze niet-helpende gedachten uit te dagen en te veranderen.
  4. Ontwikkelen van alternatieve manieren om met stress om te gaan: Dit kan bijvoorbeeld gaan over het aanleren van ontspanningstechnieken, mindfulness, of andere strategieën om stress aan te pakken.
  5. Stoppen met piekeren: Dit omvat technieken zoals ‘gedachten stoppen’, waarbij je leert om een stopteken te gebruiken als je merkt dat je begint te piekeren.

Cognitieve gedragstherapie is een van de meest effectieve behandelingen voor piekeren, en richt zich op het identificeren en veranderen van de ongezonde gedachten- en gedragspatronen die bijdragen aan het piekeren. Medicatie, zoals antidepressiva, kan ook worden gebruikt om de symptomen van angst en depressie te behandelen die samenhangen met een piekerstoornis. Mindfulness-based interventies helpen om het piekeren te verminderen en de emotionele reacties op het piekeren te reguleren.

Afspraak maken

Scroll naar boven