“Mens Sana in Corpore Sano” – een Latijnse uitdrukking die letterlijk vertaald wordt als “Een gezonde geest in een gezond lichaam” is een vaak aangehaald citaat uit de Satire X van de Romeinse dichter Juvenalis.
In onze hedendaagse, snelle wereld, waar stress en druk alomtegenwoordig zijn, wordt het steeds belangrijker om aandacht te besteden aan zowel onze mentale als onze fysieke gezondheid. Hoewel we vaak geneigd zijn deze twee aspecten van ons welzijn te scheiden, zijn ze in werkelijkheid onlosmakelijk met elkaar verbonden. De gezondheid van onze geest heeft invloed op ons lichaam, en omgekeerd, heeft de staat van ons lichaam invloed op ons mentale welzijn.
Mens sana in corpore sano herinnert ons eraan dat onze fysieke en mentale gezondheid onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, en dat het zorgen voor beide aspecten van ons welzijn ons helpt om een gelukkiger, gezonder en evenwichtiger leven te leiden.
Joris Vivijs –
Before you click away, disappointed that I brought up something as practical and boring as time management, hear me out. My intent is not to crush your spirits.
De oorsprong van de uitdrukking “Mens sana in corpore sano”
Zoals gezegd vindt de bekende Latijnse uitdrukking zijn oorsprong in de werken van de Romeinse dichter Juvenalis. De zin werd bedoeld als een pleidooi voor de basisbehoeften van het menselijk leven, waarbij Juvenalis stelde dat men zich zou moeten richten op geestelijke en lichamelijke gezondheid in plaats van op materiële rijkdom of politieke macht.
Door de eeuwen heen is de betekenis van “Mens Sana in Corpore Sano” geëvolueerd en aangepast aan verschillende culturele en historische contexten.
In de middeleeuwen lag de nadruk op de morele en spirituele aspecten van ‘geestelijke gezondheid’. Het lichaam werd gezien als een tijdelijke houder voor de ziel, en de nadruk lag op het onderhouden van spirituele zuiverheid.
In de Renaissance kreeg het concept een nieuwe dimensie. Hier werd de balans tussen lichaam en geest benadrukt als een manier om het volledige menselijke potentieel te bereiken.
In de huidige context wordt het vaak gezien in het kader van holistische gezondheid, waarbij gelijke waarde wordt toegekend aan zowel mentale als fysieke gezondheid. Deze visie benadrukt het belang van een evenwichtige levensstijl, waarbij fysieke oefening, goede voeding, mentale rust en emotioneel welzijn allemaal als essentiële componenten worden beschouwd voor een gezond en vervuld leven.
Maar de kernboodschap is steeds. Het belang van het harmoniseren van onze mentale en fysieke gezondheid.

Het belang van Mentale Gezondheid
Mentale gezondheid omvat veel meer dan alleen de afwezigheid van mentale stoornissen of aandoeningen. Het gaat om een toestand van welzijn waarin je je eigen potentieel realiseert, je om kan gaan met de normale stressoren van het leven, productief en vruchtbaar kan werken, en in staat bent een zinvolle bijdrage te leveren aan de maatschappij. Kortom, het is je emotionele, psychologische en sociale welbevinden.
Een goede mentale gezondheid stelt je in staat je gedachten, emoties en gedrag te begrijpen en te reguleren en speelt een cruciale rol in de kwaliteit van je dagelijkse leven.
Het beïnvloedt hoe je denkt, voelt, en handelt in verschillende situaties. Een goede mentale gezondheid helpt je betere beslissingen te nemen en stelt je in staat om effectief om te gaan met veranderingen en uitdagingen.
Aan de andere kant kan een slechte mentale gezondheid problemen veroorzaken in relaties, werkprestaties verminderen en zelfs invloed hebben op je lichamelijke gezondheid.
Het belang van Fysieke Gezondheid
Fysieke gezondheid gaat over veel meer dan alleen het ‘niet ziek zijn‘. Het omvat een breed scala aan aspecten, waaronder voldoende lichaamsbeweging, goede voeding, voldoende slaap, en het beheersen van stress. Het houdt ook in dat je actief stappen onderneemt om ziekten te voorkomen en je lichaam te onderhouden, zodat het op zijn best kan functioneren.
De relatie tussen fysieke activiteit en mentaal welzijn is een onderwerp van veel wetenschappelijk onderzoek. Regelmatige lichaamsbeweging heeft een positieve invloed op je mentale gezondheid. Het vermindert stress, angst en depressieve gevoelens, terwijl het tegelijkertijd je zelfbeeld en algemene levensgeluk verbetert. Beweging stimuleert de afgifte van endorfines, de ‘gelukshormonen’, of je natuurlijke stemming-boosters. Daarnaast helpt fysieke activiteit ook bij het verbeteren van de slaapkwaliteit, wat op zijn beurt weer een positief effect heeft op je mentale gezondheid.
Interactie tussen lichaam en geest
Een sleutelbegrip in de wisselwerking tussen mentale en fysieke gezondheid is de ‘psychosomatische geneeskunde’, die onderzoekt hoe psychologische factoren het lichaam kunnen beïnvloeden en bijdragen aan ziekten of lichamelijke aandoeningen.
- Invloed van Lichamelijke Gezondheid op Mentale Gezondheid:
- Mensen met chronische pijnklachten ervaren vaak depressieve symptomen of angst. De constante aanwezigheid van pijn kan leiden tot gevoelens van hopeloosheid of frustratie.
- Obesitas of overgewicht kan leiden tot een laag zelfbeeld, sociale isolatie of depressie, vooral als het individu discriminatie of stigma ervaart.
- Invloed van Mentale Gezondheid op Lichamelijke Gezondheid:
- Chronische stress of angststoornissen kunnen leiden tot hypertensie, gastro-intestinale stoornissen, en een verzwakt immuunsysteem.
- Depressie en angst kunnen slaapproblemen veroorzaken, die op hun beurt weer kunnen leiden tot een reeks fysieke gezondheidsproblemen, zoals een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
Deze wisselwerking onderstreept het belang van een holistische benadering van gezondheid, waarbij zowel mentale als fysieke aspecten worden aangepakt.
Lees het verhaal: De Transformatie van Alex: Hardlopen als Therapie
Praktische tips en oefeningen

- Mindful bewegingsoefeningen
- Yoga: Combineer fysieke houdingen, ademhalingsoefeningen en meditatie in yoga. Dit verbetert je flexibiliteit, kracht en balans. Het helpt tegelijkertijd stress te verminderen en je mentale focus te verbeteren.
- Tai Chi: Deze zachte vorm van beweging, bekend om zijn langzame en vloeiende bewegingen, brengt zowel je lichaam als geest tot rust.
- Aerobe oefeningen
- Wandelen, Joggen of Fietsen: Regelmatige aerobe oefeningen zoals wandelen, joggen of fietsen zijn niet alleen goed voor jouw hart en longen, maar verbeteren ook je stemming door de afgifte van endorfine.
- Krachttraining
- Lichaamsgewicht Oefeningen: Doe oefeningen zoals push-ups, sit-ups en squats om spierkracht op te bouwen en je algemene fysieke gezondheid te verbeteren.
- Ademhalingsoefeningen en Meditatie
- Geleide Meditatie of Mindfulness Oefeningen: Deze technieken helpen bij het verminderen van stress en angst, en verbeteren je concentratie en mentale helderheid.
- Diepe Ademhalingsoefeningen: Simpele ademhalingstechnieken zijn effectief in het verminderen van stress en het bevorderen van ontspanning.
- Dagelijkse routines en gewoontes
- Gezonde Voedingsgewoonten: Eet een evenwichtig dieet rijk aan fruit, groenten, volkorenproducten en magere eiwitten.
- Voldoende Slaap: Zorg voor 7-9 uur slaap per nacht om je lichamelijke en mentale energie te herstellen.
- Tijd in de Natuur Doorbrengen: Breng regelmatig tijd door in de natuur om stress te verminderen en je stemming te verbeteren.
- Dagboekschrijven of Reflectie: Neem tijd om na te denken over je dag en schrijf je gedachten en gevoelens op. Dit helpt bij het verwerken van emoties en het verkrijgen van helderheid.
- Sociale Interactie: Onderhoud regelmatig contact met vrienden en familie voor emotionele ondersteuning en een gevoel van verbondenheid.
Krachttraining

De positieve effecten van (duur)sporten zijn ondertussen wel bij iedereen bekend. Maar krachttraining is minstens zo belangrijk om je fysieke en mentale gezondheid te boosten.
Bij krachttraining denken we vaak aan bodybuilding of powerliften. Maar functionele krachttraining richt zich op het verbeteren van de kracht, balans en coördinatie die nodig zijn voor dagelijkse activiteiten en bewegingen. In tegenstelling tot traditionele krachttraining, die vaak gericht is op het isoleren van specifieke spiergroepen, legt functionele krachttraining de nadruk op bewegingen die verschillende spiergroepen tegelijkertijd aanspreken en die de natuurlijke bewegingspatronen van het lichaam nabootsen. Denk aan tillen, dragen, duwen, trekken, en buigen. Dit maakt de training meer toepasbaar op real-life situaties.
Voordelen van functionele krachttraining:
- Verbeterde Spierkracht en -massa: Krachttraining helpt bij het opbouwen van spiermassa en het versterken van spieren, wat essentieel is voor dagelijkse activiteiten en sportprestaties.
- Botgezondheid en Densiteit: Regelmatige krachttraining kan de botdichtheid verhogen en het risico op osteoporose verlagen, vooral belangrijk voor ouderen.
- Gewichtsbeheer: Krachttraining helpt bij gewichtsverlies of -beheer, omdat spieren in rust meer calorieën verbranden dan vet.
- Verbeterde Houding en Balans: Door het versterken van spieren helpt krachttraining bij het verbeteren van de houding en balans, wat het risico op vallen en blessures kan verminderen.
- Metabolische Gezondheid: Het draagt bij aan een betere insulinegevoeligheid, verminderde bloeddruk, en verbeterde cholesterolwaarden.
- Mentale Gezondheid: Krachttraining is gekoppeld aan verbeteringen in mentale gezondheid, waaronder vermindering van symptomen van depressie en angst.
- Verhoogde Energie en Uithoudingsvermogen: Regelmatige krachttraining verhoogt de algehele energieniveaus verhogen en verbetert het uithoudingsvermogen.
- Verbeterde Slaapkwaliteit: Mensen die aan krachttraining doen, melden vaak een verbeterde slaapkwaliteit en een verminderde neiging tot slapeloosheid.
- Verbetert de Functionaliteit in het Dagelijks Leven: Het verhoogt de kracht en flexibiliteit, wat helpt bij dagelijkse activiteiten zoals tillen, buigen en dragen.
- Verhoogde Zelfvertrouwen en Zelfbeeld: Veel mensen ervaren een verbetering in zelfvertrouwen en zelfbeeld als gevolg van verbeterde fysieke fitness en spierontwikkeling.
Je kan functionele krachttraining gewoon op jezelf oefenen in de fitness. Maar indien je geen ervaring hebt of helemaal niet sportief bent kan je best de hulp inschakelen van een personal coach.