Wat is een BURN-OUT en wat zijn de symptomen?

500.000 Belgen hebben burn-out klachten en vorig jaar zaten 112.000 mensen langer dan een jaar thuis met een burn-out of depressie. Een stijging van 40% op 4 jaar tijd. Een burn-out wordt veroorzaakt door een onevenwicht tussen hoge eisen op het werk en te weinig hulpbronnen om hiermee om te gaan. Privéproblemen en bepaalde karaktertrekken verhogen het risico op burn-out ook nog eens.

Een burn-out is een energiestoornis. Het is een werk-gerelateerde aandoening. Dit wil zeggen dat het werk niet de enige oorzaak is, maar wel een belangrijke factor. Je bent zowel fysiek als mentaal volledig uitgeput en je bent cynisch ten opzichte van je werk. Vaak heb je het gevoel dat je niet meer kan presteren.

Burnout is not just a state of exhaustion, but a state of cynicism, detachment, and a loss of meaning and purpose.
Christina Maslach

Een belangrijk 3-jarig onderzoek rond burn-out werd uitgevoerd door de KU Leuven en bracht enkele nieuwe inzichten net als een nieuwe test om burn-outklachten te meten. De BAT (Burnout Assessment Tool)
Citatie: Schaufeli, W.B., De Witte, H. & Desart, S. (2020).

Symptomen van Burn-out

Uit het onderzoek van Schaufeli, W.B., De Witte, H. & Desart, S. (2020) blijkt dat een burn-out vier kernsymptomen heeft:

  1. Uitputting: dit omvat fysieke, emotionele en mentale vermoeidheid die gepaard gaat met gevoelens van uitgeput zijn en energieloosheid.
  2. Emotionele ontregeling: dit omvat gevoelens van emotionele afstand en gebrek aan emotionele betrokkenheid. Daarnaast zijn er heftige emotionele reacties, zoals woede, angst of huilbuien waarop men geen greep heeft. De tolerantiegrens is laag en men voelt zich snel gefrustreerd en geïrriteerd, waardoor men extra heftig reageert.
  3. Cognitieve ontregeling: dit omvat problemen met concentratie, beslissingsvermogen, geheugen en andere cognitieve functies. Helder nadenken is moeilijk evenals nieuwe dingen leren, men is vergeetachtig, mentaal afwezig en maakt meer fouten.
  4. Mentale distantie: dit omvat een gevoel van afstand en onthechting van werk en andere verantwoordelijkheden, evenals een gebrek aan persoonlijke bevrediging en zin in het leven. Kenmerkend voor mentale distantie is een onverschillige en cynische houding. Men kan weinig of geen enthousiasme en interesse meer voor het werk opbrengen en functioneert grotendeels op de automatische piloot.

Naast deze 4 kernsymptomen zijn er nog 3 secundaire symptomen:

  1. Psychische spanningsklachten: dit zijn niet-lichamelijke klachten die het gevolg zijn van een psychologisch probleem, zoals slecht slapen, piekeren en zich gespannen en opgejaagd voelen.
  2. Psychosomatische klachten: dat zijn lichamelijke klachten die niet of onvoldoende verklaard kunnen worden door een lichamelijke aandoening, maar verergeren door of het gevolg zijn van een psychologisch probleem. Het gaat daarbij met name om hart-, maag-, darm-, en pijnklachten.
  3. Depressieve gevoelens: deze hebben betrekking op een sombere, terneergeslagen en gedrukte stemming en het onvermogen om plezier te ervaren. Men voelt zich machteloos, heeft last van schuldgevoelens en is teleurgesteld in zichzelf. Voor de duidelijkheid; het hebben van depressieve gevoelens staat niet gelijk met een depressie.

Hoe ontstaat een burn-out?

Het ontstaan van een burn-out is een multifactorieel proces. Met andere woorden er is niet één oorzaak maar een aantal dingen die elkaar versterken en een vicieuze cirkel veroorzaken.

  • Door een langdurige overbelasting op het werk, vaak gepaard met een persoonlijke kwetsbaarheid of privéproblemen ontstaat een cognitieve en emotionele ontregeling.
  • Het verlies van controle (emotioneel/cognitief) en de uitputting tasten het handelingsvermogen aan, wat een negatieve houding en gedrag veroorzaakt, zoals afstand nemen van het werk en andere verantwoordelijkheden. Dit beschermingsmechanisme werkt echter averechts en leidt tot nog meer stress en vermoeidheid.
  • Dit alles veroorzaakt een depressieve stemming met psychische en/of fysieke spanningsklachten. Het is belangrijk om te benadrukken dat deze depressieve stemming niet hetzelfde is als een depressie, maar eerder een normale reactie op het verlies van controle en teleurstelling.

De behandeling van burn-out

Zoals gezegd is een burn-out een energiestoornis waarvan mentale en fysieke uitputting het kernsymptoom is. De behandeling van een burn-out bestaat uit drie delen. Enerzijds het herstellen van de vermoeidheid, anderzijds het aanleren van vaardigheden om niet meer over je grenzen te gaan en tot slot het betrekken van sociale steun.

  1. Actieve recuperatie: Actieve recuperatie in een psychologische context is een holistische benadering die gericht is op het verbeteren van de fysieke, mentale en emotionele gezondheid. Zoals gedragstherapie, mindfulness, meditatie, lichaamsbeweging en ontspanningsoefeningen. We maken samen een plan op om dit structureel toe te passen.
  2. Vaardigheidstraining: het leren herkennen van negatieve gedachten en gevoelens en het ontwikkelen van nieuwe manieren om hiermee om te gaan. Bijvoorbeeld het ombuigen van negatieve gedachten naar positieve of neutrale gedachten. Je leert omgaan met stress door het veranderen van bepaalde gewoonten en gedragingen die hebben bijgedragen aan de burn-out.
  3. Betrekken van sociale steun: het opbouwen van sociale steun en het versterken van relaties met familie, vrienden en collega’s helpt om stress en gevoelens van isolatie en eenzaamheid te verminderen. Je leert hoe je dit best aanpakt

Wat weten we nu over burn-out?

  • Het is een energiestoornis.
  • Ontstaat door een langdurige overbelasting op het werk.
  • De behandeling bestaat uit drie delen

Afspraak maken

Scroll naar boven